W tym artykule skupię się na glukozie we krwi i na tym, jak jej wyniki interpretować podczas stosowania diety ketogenicznej. Jakie wyniki są prawidłowe, a kiedy zacząć się przejmować? Czym ewentualne problemy z glukozą mogą być spowodowane jak sobie z tym radzić? Na te pytania odpowiem w dalszej części artykułu.
Prawidłowa glikemia – co to oznacza?
Na początku zastanówmy się, co oznacza prawidłowa glikemia. Zacznę od tego, że zdefiniowanie tego terminu wcale nie jest takie proste. Dla osób, które stosują standardową dietę, poziomy prawidłowej glikemii są określone całkiem nieźle – przedział pomiędzy 80 a 100 mg/dl na czczo i poziom nie wyższy niż 140 mg/dl po posiłku. Jednak dla osób na diecie ketogenicznej nie wiemy jeszcze dokładnie, jakie poziomy glukozy są odpowiednie. Mały przykład: osoba, która jest na diecie standardowej, mająca poziom glukozy 65 mg/dl prawdopodobnie będzie czuć się bardzo sennie, a może nawet już będzie spała. Tak niski poziom cukru we krwi u osoby na diecie węglowodanowej może skutkować niemałymi problemami. Jednak u osoby na diecie ketogenicznej, posiadającej wysoki poziom ciał ketonowych we krwi, ten sam poziom glukozy może być w pełni prawidłowy. Dlaczego się tak dzieje? Ci, którzy pozostają w stanie ketozy, są chronieni przed efektem hipoglikemii. Ich głównym paliwem nie jest glukoza, a ciała ketonowe.
Sytuacja wygląda podobnie, kiedy mówimy o górnym limicie glukozy we krwi. 140 mg/dl, które jest proponowane dla osób na diecie węglowodanowej, wydaje się być okej, jednak ta sama ilość podczas ketozy to alarm, który powinien kazać nam się zastanowić, czy robimy wszystko poprawnie.
Jeżeli chodzi o poziomy na czczo to faktycznie granica 100 mg/dl jest rozsądna dla obu przypadków: osób na diecie standardowej, jak i na ketogenicznej. Warto zaznaczyć jednak, że dolny pułap (80 mg/dl) jest jeszcze w porządku dla diety węglowodanowej, jednocześnie taki albo niższy wynik na ketozie zdarza się bardzo często i nie stanowi problemów, a wręcz świadczy o głębokim stanie ketozy.
"Najlepsze KETO produkty w Twojej kuchni"
Zapisz się do newslettera i odbierz darmowe nagranie webinaru.
Twój cel a poziom glikemii podczas ketozy
Cele, jakie przyświecają nam podczas ketozy, będą dyktowały dane poziomy glikemii. Jeżeli zależy Ci na osiągnięciu efektów terapeutycznych, np. przy nowotworach lub padaczce, najlepiej osiągać jak najniższe poziomy glukozy we krwi. Jednak jeżeli trenujesz i/lub chcesz budować masę mięśniową, wyższy poziom glikemii powinien być Twoim sprzymierzeńcem. Zwłaszcza okołotreningowo będziesz potrzebował/a jego działania.
Ustalanie prawidłowego poziomu glikemii dla wszystkich osób stosujących dietę ketogeniczną jest bardzo ciężkie. Jednak jeżeli miałbym określić jakieś ramy, byłoby to pomiędzy 60 a 120 mg/dl z zaznaczeniem, że ostatnia wartość jest już absolutnym maximum. W przypadku większości osób rekomendowałbym schodzenie do wartości 100-110 mg/dl.
Wysoka glikemia na czczo
Wysoka glikemia na czczo może mieć swoje źródło w co najmniej czterech przyczynach.
Po pierwsze – genetyka. Na przykład gen ADRA2A może powodować wyższe poziomy glikemii na czczo. Tak po prostu. Jeżeli posiadasz mutację takiego genu, może okazać się, że zastosowanie jakiejkolwiek mojej porady z tego artykułu nie obniży poziomu glukozy w Twojej krwi. Twoja glikemia będzie utrzymywać się na poziomie 100 mg/dl na czczo, ale dobra wiadomość jest taka, że nie będzie to dla Ciebie problematyczne i złe.
Po drugie – insulinooporność fizjologiczna. Jeżeli nie wiesz, co to takiego, odsyłam Cię do mojego wcześniejszego filmu. W dużym skrócie mogę wytłumaczyć Ci to w taki sposób, że niektóre komórki organizmu uzależnione są od insuliny i nie potrafią korzystać z kwasów tłuszczowych jako z paliwa. W takiej sytuacji organizm w stanie ketozy wprowadza te komórki, które mogą żywić się ketonami w stan insulinooporności, aby nie zabierały niezbędnej do funkcjonowania glukozy, np. dla erytrocytów. W takiej sytuacji, kiedy organizm jest w stanie fizjologicznej insulinooporności, może pojawić się zjawisko zwane oszczędzaniem glukozy. Efektem tego będzie podwyższona glikemia rano. Przyczyną takiego stanu jest wiele czynników, np. profilu kwasów tłuszczowych w diecie, ale o tym napiszę później.
Po trzecie – efekt Samogyi i efekt brzasku, które są do siebie całkiem podobne, ale różnią je niektóre detale. Zjawisko Samogyi występuje z powodu nadmiernego wydzielania insuliny w nocy. Może być spowodowane przez przyjmowanie insuliny przez cukrzyka lub najedzeniem się na noc, na co organizm reaguje wydzielaniem insuliny. Efektem tego będzie spadek cukru (hipoglikemia) oraz obronna reakcja organizmu, który zacznie wydzielać katecholaminy odpowiedzialne za uwalnianie zapasów cukrów z wątroby i tym samym ponowny wzrost glukozy we krwi. Jeżeli zbadasz poziom cukru w takiej sytuacji, będzie on wyjątkowo wysoki.
Efekt brzasku natomiast różni się tym, że nie występuje przy nim hiperglikemia i insulina nie zbija glukozy do niskich poziomów. Po prostu w nocy z różnych przyczyn poziom glukozy stopniowo spada, aż w końcu organizm znów wytwarza katecholaminy dla uwolnienia zapasów glikogenu wątrobowego i uratować nas z hipoglikemii. Zazwyczaj wtedy nic złego nie dzieje się z naszym organizmem i nie czujemy się fatalnie, dlatego nie ma się też czym przejmować. Zwykle im dłużej jesteś w stanie ketozy, tym lepiej wygląda gospodarka energetyczna i tym samym organizm pozytywniej radzi sobie z takimi sytuacjami.
Wysoka glikemia w trakcie dnia
Zaczniemy od czynników nieżywieniowym. Jednym z nich jest światło, które jest niezwykle istotne dla poziomu glukozy. Podczerwień lub światło UV wchodzą do naszych komórek i napędzają szlaki metaboliczne w mitochondriach. Jeżeli nie przekonuje Cię to, co właśnie przeczytałaś/eś, proponuję Ci mały eksperyment. Zjedz jednego dnia posiłek w domu przy sztucznym świetle, a innego dnia zjedz taki sam posiłek, tylko na dworze przy naturalnym świetle. Po jednym, jak i po drugim, zrób pomiar poziomu cukru we krwi, a zobaczysz, jak diametralnie będą różne.
Jeżeli występują u Ciebie problemy z glikemią, masz insulinooporność, cukrzycę typu 2 czy cukrzycę typu 1 lub po prostu jesteś na diecie ketogenicznej oraz nie radzisz sobie z utrzymywaniem glikemii, to moja pierwsza rada brzmi: „Jedz posiłki podczas ekspozycji na naturalne światło”. Możesz po prostu usiąść przy otwartym oknie i unikać sztucznego światła.
Badania na ten temat znajdziecie: tutaj i tutaj.
Kolejnym czynnikiem, który będzie nieżywieniowym źródłem problemu, jest sztuczne promieniowanie elektromagnetyczne. Badania pokazują, że promieniowanie mikrofalowe emitowane w zbyt bliskiej odległości od glukometru zaburza wyniki podawane przez to urządzenie. Inne dowody naukowe sugerują, że samo przebywanie człowieka w pobliżu takiego promieniowania może powodować w ludzkim organizmie zbyt wysokie poziomy glukozy i problemy z kontrolą glikemii. Badania, z których pochodzą te wnioski, przeprowadzane były na grupie cukrzyków. Tutaj mogę jeszcze raz podkreślić, że środowisko spożywania posiłków mocno warunkuje poziom glikemii w Twoim organizmie. Moja kolejna rada jest taka, że przebywając na dworze, warto zdjąć buty i dodatkowo uziemić się podczas posiłku.
Kolejnym problemem, który może wydać Ci się banalny, jest higiena prowadzenia pomiarów. Po pierwsze, jeżeli nie umyjesz dokładnie palców przed badaniem, wynik może wyjść nieprawidłowy. Niektóre paski bywają też uszkodzone lub bateria jest zbyt słaba, co również wpływa na wiarygodność wyniku. Polecam Ci także za każdym razem, gdy wynik pomiaru wydaje Ci się nietypowy, zrobić kolejny pomiar po dokładnym umyciu palca. Naprawdę często spotykam się z tym że powodem dziwnych wyników glukozy są zaniedbania techniczne i higieniczne.
Kwestie żywieniowe a glikemia
Na początek, kiedy próbujemy zastosować ketozę odżywczą, a nie kliniczną (tzn. z większą ilością białka i mniejszą kwasów tłuszczowych), automatycznie spada poziom ketonów i rośnie poziom glukozy we krwi. Czy jest to problem? Niekoniecznie. Wysoki poziom ciał ketonowych jest szczególnie istotny dla osób chorych. Osoby względnie zdrowe mogą korzystać z dobroci ciał ketonowych nawet przy ich dość niskich poziomach. Podkreślę – nie bój się białka na diecie ketogenicznej! Jeżeli wciąż nie jesteś do tego przekonana/y, polecam Ci mój film “Białko ważniejsze niż tłuszcze?!”, który na dobre powinien rozwiać Twoje wątpliwości w tej kwestii.
Wcześniej obiecałem rozwinąć temat insulinooporności fizjologicznej i żywienia, które może na to wpłynąć. Faktycznie, jeżeli dieta jest bogatsza w kwasy tłuszczowe nasycone, może ona wpłynąć intensywniej na ten rodzaj IO. Czy to stanowi problem? Niekoniecznie! Jak sama nazwa wskazuje, jest to fizjologiczny efekt w ludzkim organizmie. Jeżeli jednak Twoje poziomy glikemii są naprawdę wysokie, np. powyżej 110-120 mg/dl, warto spróbować zmian proporcji diety – zmniejszenie ilości kwasów tłuszczowych nasyconych oraz zwiększenie ilości kwasów tłuszczowych jedno- i wielonienasyconych. Wprowadź ten system i obserwuj zmiany swojej glikemii.
Ostatnim tematem związanym z żywieniem, który chcę poruszyć, są warzywa wysokocukrowe. Ich obecność w jadłospisie wpływa na znaczący wzrost glukozy we krwi, o czym muszą pamiętać nie tylko osoby ograniczające węglowodany, ale przede wszystkim diabetycy. Są to np. gotowana marchewka, burak, dynia, czy też cebula. Szczególnie te spożyte świeżo po ugotowaniu znacznie podwyższają glikemię, ponieważ ich indeks glikemiczny jest najwyższy. Nie oznacza to, że jest to ogólna zasada, która spotka potwierdzenie u każdego. Jednak jeżeli jesteś świeżo po adaptacji, masz spore zaburzenia metaboliczne, które zmotywowały Cię do wejścia w stan ketozy, warto obserwować wpływ tych warzyw na Twój poziom cukru we krwi.
Czy popełniasz któreś z powyższych błędów dietetycznych? Daj znać, jak moje propozycje rozwiązania problemów z glikemią sprawdziły się u Ciebie!
Chcesz wiedzieć więcej na takie tematy jak dieta ketogeniczna, low carb (niskowęglowodanowa), metabolizm, zdrowe żywienie, utrzymanie prawidłowej masy ciała i walka z otyłością? Zachęcamy do regularnego odwiedzania naszego bloga!
17 thoughts on “Dieta ketogeniczna a cukrzyca, czyli ketoza kontra glukoza. Wszystko o diecie keto dla chorych na cukrzycę”
Dzień dobry
Czy to możliwe, że mój cukier na czczo dochodzi nawet do 220?
Jestem na diecie keto od miesiąca, początkowo bardzo ładnie mi spadł, jednak od dwóch tygodni jest bardzo podwyższony.
Zaczynam się już bardzo niepokoić, czy powinienem zrezygnować z tej diety, czy to skutek uboczny chwilowy?
Panie Leszku, to niestety nie jest zdecydowanie prawidłowy poziom glukozy i na diecie low carb nie powinien poranny cukier wyglądać w taki sposób. Ciężko mi jednak stwierdzić nie znając wszystkich detali skąd takie problemy u Pana.
Dzień dobry
Mój syn od tygodnia jest na ketoadaptacji, stosuje IF 18/6 . Zaniepokoił mnie niski cukier na czczo 52 (dwa dni temu 55) Osobiście sama jestem na keto już blisko rok i również zdarzało mi się mieć niski cukier ale jednak bliżej 60 . Proszę powiedzieć czy powinniśmy w jakiś sposób jednak podbić troszke ta glukozę czy może jednak jest to naturalne i nie ma czym się martwić. Dziekuje
Jestem na głodówce tzn dwa dni Głodówki trzeci jeden posiłek bez węglowodanów. Codziennie cukier w południe 120-140(czasami więcej). W nocy poniżej 100. Skąd się to bierze?
Witam. Moja przygoda z keto zaczęła się z początkiem roku 2022. Ostatnio zauważyłam zwiększony poziom glukozy: 5,1 mmol przy ketonach: 1,2mmol. Od 3 dni jestem na redukcji i innych proporcjach makro; W-9%, T-70%, B-21% kaloryczność 1800. Jaka może być przyczyna podwyższonego poziomu glukozy?
WITAM
Od miesiąca na diecie keto. Ostatni zrobiłam sobie głodówkę 40 godzin. Dla swojej własnej kontroli sprawdziłam poziom glukozy. Wynik po pomiarze glukometrem to 130. Byłam pewna, że będę miała niedocukrzenie. Od paru dni boli mnie ciągle głową, mroczki przed oczami. Nie wiem co robić, czy spożyć coś o większej zawartości cukru. Poziomu ketonów nigdy nie sprawdzałam, czy jestem już w fazie ketozy
Witam, u mnie problem dość powazny bo jestem cukrzykiem typ 1nod 30 lat . Od początku roku na keto , bylo super była ketozy, dobre samopoczucie . Od dwóch tygodni jest dramat, cukry wysokie Od popołudnia do nocy. W ketozie mam wrażenie, że raz jestem raz nie . Raz jest 1.3 na drugi dzień 0.3. Mój lekarz nie wie sam co jest , ma małe pojęcie na tamet keto . Szukam po internecie odp ale ciężko trafić na kogoś kto ma cukrzycę t.1 i jest na keto
Dzień dobry Panie Mateuszu. namiętnie oglądam na yt Pana filmy. Sporo się nauczyłem. Razem z P. Karoliną wyjaśniacie tematykę diety niskowęglowodanowej. Stosuję low carb, if 20/4 ( śniadanie po 11.00 i obiad 14.30). Nie liczę makra. Pilnuję węgli. Wczoraj ketony 0,6mmol. Od stycznie odstawiłem torulę na ciśnienie (brałem 6 lat). Ciśnienie się unormowało. Lipidogram i jonogram oraz próby wątrobowe od listopada znacząco się poprawiły. Robiłem badania 3 razy (listopad, grudzień, luty). Wyniki w lutym triglicerydy 67, homa ir 1,55. Końcem kwietnia zrobię badania i zakładam, że homa ir będzie poniżej 1. Zaczynając w sierpniu miałem 122kg (184cm), teraz 98kg. Więc jeszcze nadwaga. jestem cierpliwy – spadam ok. 2kg/m-c. Pytanie mam kiedy poznam, że jestem elastyczny metabolicznie? I najważniejsze. Od 15 lat ma dnę moczanową. Przyjmuję adenuric 120. Mam analizator i kwas moczowy mam w normie, ataków też nie mam. Może spróbować odstawić i monitorować poziom. gdyby mi się to udało to uwolnię się od tabletek:)Proszę o opinię. Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam Pana i Panią Karolinę.
Jestem na diecie ketognicznej od 4 miesięcy. Wcześniej nie badałam cukru, natomiast ostatnio jak badam cukier jest bardzo wysoki 140 mg/dl rano nadczo od kilku dni. Czuję się dobrze. Nigdy na diecie węglowodanowej nie miałam problemów z cukrem. Po obejrzeniu filmu zastanawiam się czy nie zrezygnować z tej diety, aby nie popaść w cukrzycę typu II. Po jakim czasie może ta insulinoopornosc może doprowadzić do tej cukrzycy. Nie chciałabym rezygnować, ale skoro mojemu organizmowi nie odpowiada ten sposób zywienia. Ciała ketonowe są 3,7 mmol/L. Bardzo proszę o podpowiedź. Pozdrawiam
Cześć mam to samo, na keto 2 miesiąc, wcześniej glukoza od 1996 poniżej 90, teraz nadczo w diecie keto 16/8 pilnuje węgle poniżej 50 g glukoza rano 122 później spada ale medycyna pracy rano nie do wytłumaczenia będzie 😉
Dzień dobry Panie Mateuszu.
Jestem na diecie ketogenicznej dopiero od 4 tygodni. Mam stwierdzoną insulinooporność. Pomiar poranny glukozy we krwi mam na bardzo dobrym poziomie – od 75 do 90. Zaniepokoił mnie wzrost poziomu glukozy po wypiciu kawy ,, kuloodpornej”. Po godzinie od wypicia kawy, cukier jest na granicy 100, pomimo, że dostarczam organizmowi głównie tłuszcz. Czy to jest właściwa reakcja organizmu na diecie ketogenicznej ?
Proszę o odpowiedź. Serdecznie pozdrawiam.
Dzień dobry Pani Marzeno, takie kwestie najlepiej ustalić na pojedycznej konsultacji, na której mam całkowity wgląd do Pani wywiadu jak i aktualnych wyników badań. 🙂 Proszę odezwać się do biura i ustalimy termin na konsultacje.
witam, od miesiaca jestem na diecie keto. moje pomiary cial ketonowych sa zazwyczaj w przedziale 1.5-2.2 jedyne co mnie martwi to poranne badanie cukru we krwi ktore utrzymuje sie na poziomie 4.7mmol/l. czy nie jest ono za wysokie? czym moze byc to spowodowane? Dodam jeszcze ze zalezy mi aby utrzymac stan ketozy odzywczej a nie klinicznej. bede wdzieczna za porady,
Dzień dobry, w książce “100 pytań do ketozy” te kwestie są wyjaśnione. Dodatkowo, można zajrzeć na kanał YT Mateusza Ostręgi. 🙂
Dzień dobry,
Mam jedno proste pytanie. Ale najpierw się przedstawię.
A oto ja:
– mężczyzna, 48 lat, 175 cm wzrostu, 70 kg wagi
– cukrzyca, prawdopodobnie typu MODY, na razie tabletki, nie potrafię jednak ogarnąć cukru, średnio ok 120-140 na czczo, po za tym czuję sie świetnie
– biegacz, pasjonują mnie biegi długie, dystanse maraton+, tygodniowo robię ok 60 km,
– mięso jem sporadycznie,
– tradycyjnie zalecane 5-6 posiłków dziennie mi zupełnie nie wychodzi, wolę funkcjonować w trybie postu przerwanego z 2-3 posiłkami.
I teraz pytanie.
Czy dieta keto jest dla mnie?
Czy da się połączyć moją cukrzycę, aktywność sportową (biegacze biegają na węglach, ale są teorię że biegi długie z powodzeniem można biegać na tłuszczu), mój prawie że wegetarianizm (fleksitarianizm) oraz posty przerwane? Czy to ma szanse zadziałać?
Chciałbym unormować poziom cukru we krwi i odwlec moment przejścia na insulinę oraz nadal realizować się biegając bardzo długie dystanse.
Pozdrawiam
Dzień dobry Panie Michale, niestety nie możemy udzielić precyzyjnej, indywidualnej porady. Nasi dietetycy nie mają wglądu do Pana całkowitego wywiadu, przez co udzielenie takiej odpowiedzi byłoby nieodpowiedzialne – mogłoby zaszkodzić, nie pomóc. Może Pan skorzystać z pojedynczej konsultacji, na której jest omawiany wywiad i aktualne wyniki badań. W razie pytań, proszę napisać do biura. 🙂
Glikemia wącha się u mnie 85-105 , ciała ketonowe 1. Dziś pierwszy raz wypiłam kawę z 5g MCT i po godzinie glukoza była 135 a ciała ketonowe 0.5 . Czy to możliwe? spodziewałam się wzrostu ciał ketonowych.